kök hücre tedavısınde yeni ufuk

Kök hücre tedavisi anne karnındaki sorunlu bebekler ile kısırlık ve erken menopoz tedavisinde de kullanılmaya başlandı.

Kök hücre tedavisiyle artık anne karnındaki sorunlu bebeklere müdahale edilebiliyor. Annenin kemik iliğinden alınan kök hücrelerle yapılan tedavi aaaabolik bozukluklarda ve bağışıklık sistemindeki sorunlarda kullanılıyor.

Bu tedavi seçeneği şimdilik Amerika ve Avrupa’da uygulanabiliyor. Yale Üniversitesi’nde 3 yıl görev yaptıktan sonra Türkiye’ye dönen İstanbul Tıp Fakütesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı öğretim üyesi Kök Hücre ve Gen Tedavisi Derneği Başkanı Prof. Dr.Erkut Attar anne karnında kök hücre tedavisi gören ve sağlıklı doğan birçok bebek olduğuna dikkat çekiyor ve ekliyor.

ANNE KARNINDAKİ BEBEĞE KÖK HÜCRE TEDAVİSİ
“aaaabolik problemin anne karnında giderilmesiyle fetus normal gelişimine devam edebiliyor. Bağışıklık yetmezliği sendromunun da kök hücrelerle tedavi edilmesi yolunda çalışmalar var. Bu yöntemlerle sağlıklı doğan bebekler var. Bu hücreler ya bebeğe kordon kanına enjeksiyonla veriliyor. Ya da fetusun immün sistemle ilgili dokuların içine naklediliyor.”

Araştırmalar kök hücre tedavisinin anne rahmi içinde yapılmasının önemli yararları olduğunu gösteriyor. Prof. Dr. Erkut Attar tedavinin özellikleriyle ilgili şu bilgiyi veriyor:
“Rahim içinde yapılmasının avantajları var. Bebeğin henüz bağışıklık sistemi tamamen gelişmediği için bu bebeklerde verdiğimiz kökhücrelerin uyum sağlama şansı çok daha yüksek. Dolayısıyla daha az hücreye gereksinim var. Rahim içinde yapılması hastanın tedavisinin erken başlaması nedeniyle de ayrıca avantaj içeriyor.”

KISIRLIK TEDAVİSİNDE KÖK HÜCRE
Her 100 çiftin 15’inin sorun olan kısırlığın kök hücrelerle tedavi edilebilmesi için yapılan bilimsel araştırmalar Türkiye’de de devam ediyor. İstanbul Tıp Fakültesi Teksas Üniversitesi ile erken menopoz ve kısırlık tedavisi için yumurtalık dokusundan kök hücre elde etme çalışmalarını birlikte yürütüyor. Prof Dr. Erkut Attar yaptıkları çalışmaları şöyle özetliyor:
“Bizim yürüttüğümüz çalışmalar özellikle kısırlık alanında. Daha çok ‘sperm öncü hücrelerinden sperm geliştirebilir miyiz’ sorusuna cevap arıyoruz. Acaba anneden ya da bir başka vericiden elde ettiğimiz kök hücrelerden acaba yararlanıp ‘erken menopoza bir çare bulabilir miyiz’ sorusuna yanıt arıyoruz. Çünkü bizim en çok sorunla karşılaştığımız konular bunlar.Klasik tedavilerle buna yanıt alamadık şu ana kadar. Özellikle sperm bulunamayan yumurta bulunamayan olgularda yapılıp yapılamayacağı araştırılıyor.

Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar kök hücrelerden yumurta ve sperm elde edilebildiğini gösteriyor. Fakat görünen o ki bu çalışmaların daha çok yol kat etmesi lazım. Biz erken menopoz konusunda da çalışıyoruz. Yumurtalık dokusu içinde kök hücreler var. Bu yumurta öncü hücrelerinin aktive edilmesiyle birlikte erken menopoza bir çözüm getirilecek gibi görünüyor. Hayvan deneyleri son derece başarılı. Yumurta etrafındaki destek hücrelerinin nakliyle veya kök hücre nakliyle yumurtalık dokusunun uyarıldığı gösterildi. Dolayısıyla bu çalışmaların ileride insanda kullanılması çok büyük bir olasılık.”

KADIN KISIRLIĞIYLA İLGİLİ GELİŞMELER
Bilim adamları hem kadın hem de erkek kısırlığı üzerindeki çalışmalarını sürdürüyor. Araştırmaların geldiği noktanın şu an aynı düzeyde olduğunu belirten Prof. Dr. Erkut Attar sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Erken menopoz olgularında daha çabuk sonuç alınacak. Çünkü yumurtalık dokusu daha kolay ulaşılabilir bir doku. Kök hücre çalışmalarının kadın infertilitesindeki bir diğer kullanım alanı da rahimdeki bazı yetersizlikler. Rahimdeki bazı yetersizlikler nedeniyle embriyonların yapışma sorunu olabiliyor. Örneğin kürtaja bağlı olarak rahim içi dokusu bozuluyor. Acaba kök hücre nakli ile rahim içi dokusu tekrar rejenere olabilir mi sorusu araştırılıyor. Yapılan araştırmalar rahim içindeki hücrelerin yetersizliğinin bu tür destek tedavileri ile giderebileceğini gösteriyor. Kemik iliği nakillerinde kullanılan kök hücrelerin rahime de gittikleri ve rahimin gelişmelerine katkıda bulundukları gösterildi. Erken menopoz yönünden bir adım daha ilerde olacağız. Fakat kök hücrelerden yumurta elde etmek konusunda daha gidilecek yol var gibi görünüyor. Ama öncü hücrelerin kullanımı ile sperm elde etmek sanki biraz daha çabuk olacak.”